ယဝ်ဟွံဂွံတိုန်တက္ကသဵုခိုဟ်ဟ်မဂး ဗှ်လိက်ခိုဟ်ဟ်ညိ
ကောန်စဴထဝ်
ဘာဗတောန်လိက်ခိုဟ်ဟ် အဆံင်သၠုင်င် ညံင်ရဴပ္ဍဲဍုင်ဇၞော်တအ်ဂှ် ပိုဲဟွံသၟဟ်ရထ တၞဟ်နသ္ဂောံကလိဂွံ ပ္ဍဲတိဍာ်ဍုင်မန်ပိုဲ ရ။ လိက်အုပ်ခိုဟ်ဟ် ဗတ်ဘာသာအင်္ဂလိက် ဍေံမဒယှ်တှ်အိုတ် ပ္ဍဲဂၠးတိဏံ မပတိတ်ဒၟံင်ဇၟာပ်ပ်သၞာံဂှ်လေဝ် ပိုဲဟွံကလိ ဂွံအခေါင်ဗှ်လ္ၚတ်အိုတ်ပၠန်ရ။ သွက်ကၠေင်က္ဍဟ်ပိုဲ ဂွံဖောအ်ဗြေဝ် ညံင်ရဴရုပ်သာ်ကာယပိုဲတအ်ဂှ် အခေါင်အရာပိုဲ မကလိဂွံဂှ် အောန်လောန်ရ။
ဩန်နွံလေဝ် ကလိဂွံလိက်အုပ်ခိုဟ်ဟ်တအ်ဂှ်ဟွံမာန်၊ မွဲသာ်မွဲပြကာပၠန်ဂှ် ဟိုတ်နူဟွံလေပ်ဘာသာညးသအာင်တုဲ လေဝ် ဒှ်အခက်အခုဲကဵုဂွံဗှ်လ္ၚတ်ပၠန်ရ။ ဂွံဒှ်ဗတ်ဘာသာမန်ဗၟာတုဲ ရာန်ဗှ်ပၠန်လေဝ်ဂှ် တော်အာဝါတ်အာရ။ တိုက်ရံင်လိက် ကေုာံ ဆေင်သွံလိက်အုပ်ခိုဟ်ဟ် ဂတာပ်ခေတ်တအ်ဂှ် ပ္ဍဲတိဍာ်ဍုင်မန်ပိုဲ ဟွံမွဲပၠန်မဂး တွဵုရးဍုင်မန်ပိုဲဂှ် ယဝ်ရတော်ဆ ၜတ်ကၞာတ်အာကဵုလညာတ်တၠပညာတအ်မဂး ကြပ်ဟွံဂွံတန်တဴမံင်ရ။
ဗီုပိုဲမကၠေံစိုတ်ဂၠိုက်ဂၠာဲပရေင်ပိုန်ဒြပ်ထဝ်ဩန်တအ်ဂှ် မူဟိုတ်ပိုဲဟွံကၠေံစိုတ်ကဵုဂွံလေပ်ပညာ၊ သ္ဂောံကလိဂွံ ဗဟုသုတ လမိင်လညာတ်ရော၊ ပညာဗဟုသုတဟွံမွဲမဂး ပသာ်သ္ဂောံဒှ်ညးတၠပညာ မဍိုက်ပေင်ကဵုလမိင်လညာတ် ဂွံဒှ်ညးမအံင်ဇၞး ပ္ဍဲဘဝမၞိဟ်မွဲမွဲဂှ်ရော။ ပညာပါရမဳဟွံမွဲမဂး ယြဴညးလဵုမွဲ ကတဵုဒှ်ကျာ်ပ္ဍဲလိုက်ဏံမာန်ကီုဂှ်ရော။
ပ္ဍဲဂကူမွဲမွဲ က္ဍိုပ်သကိုပ် လေပ်ပညာခိုဟ်ဟ် နွံကဵုဗဟုသုတလမိင်လညာတ်မဇဳဒိုဟ်တအ်ဂှ် ဟၟဲမဂး ဂကူဂှ် ဒးအာစိုပ်သၟဝ်တဲညးလၟိုန်ရ။ ဆကေုာံ ပူဂဵုတၠပညာဟေင် ကျာ်တြဲဟီုလဝ် ထေက်ကဵုဒးပံင်ဖက်ဆက်ဆောံ ဂွံဒှ်မ္ၚဵုဂှ်တုဲ ညးဂှ်မွဲ ဒှ်တၠပညာဂှ် ပိုဲတအ် ဒးဂၠိုက်ဂၠာဲတုဲ ပံင်ဖက်ဆက်ဆောံရ။
မိန်ညးမတန်တဴပ္ဍဲကွာန်ရးဍောတ်တ်တအ်ဂှ် ဟိုတ်မအောန်ကဵုလမိင်လညာတ် အောန်ကဵုပညာအဵုဒစိ ဒးဒုင်လီဠာန်ကဵု ညးမတန်တဴပ္ဍဲဍုင်ဇၞော် မမၞုံကဵုဗဟုသုတလမိင်လညာတ်တအ်အိုတ်ရ။ ကောန်ဍုင်ဇၞော်တအ် ညးမတန်တဴ ပ္ဍဲလတူဍုင် ဇၞော်တအ်ဂှ် တၟော်ဆအာကဵုလိၟဟ်မဂး ညးလေပ်ပညာတအ်ဂှ် ဂၠိုင်နူကဵု ညးမတန်တဴပ္ဍဲဒေသရးဇနပိုတ်အိုတ်ရ။ အောန် ကဵုပညာဗဟုသုတမဂး သီုဒးဒုင်လီကၠတ်ဂၠံက်ကီု သီုဒးဒုင်ထေင်သောဲကီုရ။ ပညာဂှ် ပတိတ်ဗလးကဵုဒဒိုက်ဘဝမခက် ခုဲမံင်တအ်ဂှ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုလိက်အုပ်ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ် ဗတ်ဘာသာမန် ပ္ဍဲအခန်ကၠာကၠာဂှ် ညးဟီုလဝ် စပ်ကဵုဗဟုသုတလမိင်လ ညာတ် သုတမယညာန်ဂှ်တုဲ ပူဂဵုအောန်ကဵုသုတမယညာန်ဂှ် သ္ဂောံကလိဂွံဓဝ်ဂှ် ဝါတ်ရောင်ဂး။ အောန်ကဵုလမိင်လ ညာတ်မဂး နိဗ္ဗာန်ဟွံသေင်ဏီဂှ် ထေင်ဂးအာနိဗ္ဗာန်ဒှ်ဂွံရ။ ပူဂဵုသ္ပအစာတွံထ္ၜးကဵုညးတၞဟ်တအ်ဂှ်လေဝ် ဒးလေပ်လဝ် လိက် ဗွဲမကၠးမးကီုရောင်။
ကောန်ကွာန်ရးတအ်ဂှ် ၜိုန်ရနွံကဵုပိုန်ဟာန်ဒြပ်ရတ်ဂးကီုလေဝ် ဟိုတ်နူအောန်ကဵုပညာဗဟုသုတဂှ်တုဲ ကောန်ဍုင်ဇၞော် ဇၞော်တအ် ညးတအ်ဟွံသ္ပပွံင်သကအ်အိုတ်ရ။ ဗဟုသုတကောန်ကွာန်ရးတအ်ဂှ် ဟွံရုမ်ဂပ်ဂးတုဲလေဝ် ဒးဒုင်ပါဲတးကၠေံ ကဵုညးတအ်ပၠန်ရ။
ကောန်ဍုင်ဇၞော်တအ်ပၠန်ဂှ်လေဝ် ယဝ်ရၜတ်ကၞာတ်အာကဵုဍုင်မွဲကဵုမွဲပၠန်မဂး ကောန်ဍုင်မဇၞော်မောဝ် လောန်တအ်ဂှ် ဗဟုသုတလမိင်လညာတ်ညးတအ် ပညာညးတအ် သၠုင်လောန်ပၠန်ရ။ ပိုန်ဟာန်ဒြပ်ရတ်ညးတအ် မပိုင်ပြဳလဝ်တအ်ဂှ်လေဝ် ဂၠိုင်လောန်နူဗၞတ်ကီုဏီရ။ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ ဓဝ်မာနညးတအ်လေဝ် သၠုင်ရ။
ပ္ဍဲကဵုကဝးဗဳဒဳယောဇမၠေံ မတက်ပတိုန်စွံလဝ် ပ္ဍဲမဳဒဳယာမှာဇန်ဓမ္မတာတအ်ဂှ် ဒံက်တာအံင်နာင်ဥူ အာစိုပ်ကၟိန်ဍုင်အမေရိ ကာန် အာဂေတ်ဗဵုဝေင် ကၠတ်ထဝ်တွဵုရးမွဲဒၞာဲဂှ် ညးကောန်ဍုင်အမေရိကာန် မမၞုံကဵုအဆံင်ပ္ဍဲအလဵုအသဳတအ်ဂှ် ဟွံမိက် သ္ပဂရုကဵုညးတေံရ။ ဟိုတ်နူညးတေံကၠုင်နူဍုင်ဝါတ်တ်ဂှ်တုဲ ခယျကေတ်မဂး ဒးဒုင်ထေင်သောဲဒှ်မာန်ရ။ ပ္ဍဲကၠတ် ထဝ်တွဵုရးဍုင်မန်ဂှ် ၜိုန်ရဒှ်ညးဇမၞော် ဌာနန္တရဇၞော်အိုတ်မရနုက်ကဵုၜါဂးကီုလေဝ် ကောန်ညးဍုင်ဇၞော်တအ်ဂှ် ဟွံမိက်ပၠုပ် ဝိုင်ညးတေံရ။
ပညာကဵုဗဟုသုတတအ်ဂှ် ဍေံလုပ်တန်တဴမံင် ပ္ဍဲဍုင်မသ္ပအဓိကကဵုပညာတအ်ဂှ်တုဲ နူကောန်ညးဍုင်ဝါတ်တ်တအ်၊ ကောန်ညးဍုင် မမၞုံကဵုဘာတက္ကသဵုအဆံင်သဝ်တအ်ဂှ် ဒးအာကတ်လ္ၚတ်ပ္ဍဲဍုင်ညးတအ်အိုတ်ရ။ ဥပမာမွဲဂှ် ကောန်ဍုင် ကြုက်တအ် ဂလာအိန္ဒိယတအ်ဂှ် ဒးအာကတ်မံင်ပညာ ပ္ဍဲဍုင်ပလိုတ်တအ် နကဵုလၟိဟ်ကွးဘာ ဗွဲမဂၠိုင်ရ။ ကောန်ဂကူ မန်ပိုဲတအ် သ္ဂောံကလိဂွံအခေါင်တိုန်တက္ကသဵု ပ္ဍဲဍုင်ပလိုတ်တေံမွဲမွဲဂှ် ဝါတ်ခါဲလောန်ရ။
ဣဝွံဂှ် အခေါင်အရာစပ်ကဵုသ္ဂောံကတ်လ္ၚတ်ပညာသၠုင်င် သွက်ပ္ဍဲဘဝပိုဲမၞိဟ်တအ်ရ။ ၜိုန်ရဟွံဂွံကတ်လ္ၚတ် ပ္ဍဲတက္ကသဵု အဆံင်ဂၠးတိလဝ်ကဵုဒှ်ကၠာရ ယဝ်ရတၠပညာ မစိုန်သကီုဆိုက်ဗဒက် နူအဆံင်တက္ကသဵုဂၠးတိတအ်ဂှ် ချူတက်တြး လဝ်လိက်အုပ် လိက်ကၞပ်တအ်ဂှ် ပိုဲသ္ဂောံနိဩဲကတ်လ္ၚတ်ကီုမဂး ပိုဲတအ် အဆံင်သဝ်မံင်ဖိုဟ်ရောင် ဟီုဟွံဂွံရ။ ယဝ်ရပိုဲ တအ် တီကၠိုဟ်ဂၠိုင်နူညးတအ်မဂးလေဝ် ပိုဲတအ်သဝ်မံင်ဖိုဟ်ဟီုဟွံဂွံရ။ ပညာဂှ်ဟွံမွဲပ္ဍဲလိက် ပ္ဍဲဘာဂှ်တုဲ နွံမံင်ပ္ဍဲမၞိဟ်ရ။ ယာံရ မၞိဟ်ဂှ် တီဂၠိုင် ကၠိုဟ်ဂၠိုင် လေပ်ဂၠိုင် လမိင်လညာတ်ဂၠိုင် ညာန်ဗစာရဏာဂၠိုင်မဂး ဒယှ်တှ်မၞိဟ်ဂှ် ဗျာပ်တြးအာ ဗွဲမ ဒစဵုဒစးကဵုကျာမာန်ဟေင်ရ။ သက်သဳပ္ဍဲဂကူပိုဲမန်မဂး ဒံက်တာနာဲပါန်လှ မဒှ်ရ။
ပ္ဍဲဘဝပိုဲမၞိဟ်တအ်ဂှ် ပတှ်ေဘာတက္ကသဵုတအ်သၟးဂှ် ဟွံရုမ်ဂပ်ရ။ ဒးပတှ်ေသိပ္ပံကီုရ။ ကွတ်သိပ္ပံတအ်ဂှ် သာဲယေန်တအ်ဂှ် ဒှ်အဓိပါဲ ပွမကတ်လ္ၚတ်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ် ဍိုက်က်ပေင်င် ဗွဲမစေအ်ပေါတ်ရ။ စိုန်သကီုဆိုက်ဗဒက်လောန် ပ္ဍဲကွတ်ပညာ မွဲမွဲဂှ် ဒးဟီုစ လေပ်ကွတ်သိပ္ပံရ။ ဥပမာမွဲဂှ် တဵုဂစေပ် ဂၠိုင်ကဵုဨကရောင်ဟီုမဂး ပိုဲဒးစကာ ဒးရာန်မဂစေပ် ဗွဲမဂၠိုင်ရ။ ယဝ် ရပိုဲကေတ်မံင်အခိုက်မန်တြေံတေံ ထဲခ္ဍိုတ်တိတုဲ ဂြာတ်စုတ်ဏာမဂး ဒးဂြာတ်ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ်တုဲ မဂစေပ်ဟွံဗၠိုက်ပ္ဍဲတိ တအ်ဂှ်တုဲ ဂွံဂျိုင်က္ဍတ်ပါ်ဂှ် ဝါတ်ရ။ ညးမကတ်လ္ၚတ်လဝ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်တအ်ဂှ်တုန်မာ မဂစေပ်တအ်ဂှ် ညးတအ် တုင် ကၠေံဍာ်ၜိုတ်မွဲတ္ၚဲတုဲ တိုပ်စုတ်ပ္ဍဲတိၜိုတ်ဘာ်ၝောံတဲမဂး ဒှ်နဲကဲခိုဟ်အိုတ်ရောင်ဂး။ ဍာလောန်ဟွံခိုဟ် ဇြိုဟ်လောန်ဟွံခိုဟ် ရ။ ဣဝွံဂှ် တဵုနကဵုနဲသိပ္ပံခေတ်တိၟဂးရ။
ညးမတဵုဒူရေန်တအ်ဂှ်လေဝ် ဒးကတ်လ္ၚတ်နဲကဲတိၟတိၟ မဂတာပ်ခေတ်တအ်ဂှ်တုဲ နဲကဲတအ်ဂှ် ပိုဲကတ်လ္ၚတ်ပ္ဍဲဘာတက္ကသဵု ဗွဲမဂတာပ်အခိင် ဂွံဖအိုတ်ဟွံသေင်ရ။ ပိုဲဒးပဗဒဗဒါဲကဵုလိက်အုပ်တၠပညာ ညးမကတ်လ္ၚတ်လဝ်တၟေင်င် မချူပတိတ်လဝ် ဗွဲမဂတာပ်အခိင်ဂှ်တုဲ ယဝ်ရပိုဲဟွံဗှ်လိက် ဟွံရာန်လိက်မဂး ကမၠောန်တဵုလွဳပိုဲမကၠောန်မံင်တအ်ဂှ်လေဝ် ကလိဂွံအံင်ဇၞး ပြိုင်ပကာန်ကဵုညးသအာင်မာန်ဟွံသေင်ရ။ ဟီုအရေဝ်ကဵုခေတ်လၟုဟ်ပၠန်မဂး ညးတအ်ပါ်လဝ်ဓါတ်တုဲ ကၠောန်ပတိတ် သွံလဝ်ဂှ်တုဲ မခၞေဝ်တအ်ကီု မတၞံတအ်ကီု ဗီုပြင်မဒးလွဳလွတ်တအ်ဂှ်ကီု ဟွံတုပ်ကဵုညးကၠာတေံရ။
ကောန်ဍုင်မမၞုံကဵုပညာဗဟုသုတတုဲ မလုက်စုက်ကဵုအစာဂဥုဲ အစာသဝ်တအ်ဂၠိုင်ဂှ် ယဲဘဲညးတအ်အောန် မင်မွဲပ ရေင်ထတ်ယုက်ဇြဟတ်ကာယညးတအ်လေပ်ဂၠိုင်ရ။ ကောန်ညးကွာန်ရးတအ်ဂှ် မတ်လီုဂၠိုင် ဒှ်ယဲဆီဍာ် ပဿဴဍာတ်ဂၠိုင်၊ ဟိုတ်နူဟွံဂွံလုက်စုက်ကဵုအစာဂဥုဲတအ်ဂှ်ကွေံကွေံတုဲ ယဲတအ်ဂှ် ဒၞာဲဟွံထေက်ကဵုက္ဍင်လောန်ဂှ် ယဲတအ်ဂှ်သကာတ် လောန်အာဂှ်တုဲ အဝယ်ကာယဇိုင်တဲမတ်ညးတအ် ဒးလီုအိုတ်ရ။ င္ၚေက်ညးတအ် ပြဟ်ဂၠိုင်ဂှ်တုဲ ဟိုတ်နူင္ၚာဲစစၞ ဟွံဂွံ ကွေံကွေံဂှ်တုဲ ဓါတ်အဟာရညးတအ် ယုတ်ဒေက်အိုတ်ပၠန်ရ။
လညာတ်ဒံက်တာတအ် ဗျာပ်တြးပ္ဍဲညးတအ်အောန်လောန်၊ လိက်အုပ် စပ်ကဵုဂွံမင်မွဲပရေင်ထတ်ယုက်ဂှ်လေဝ် ဟွံမွဲ၊ ဗွဲအလဵုဇကုညးတအ်လေဝ် ဟွံမိက်ကတ်လ္ၚတ်ဂၠိုက်ဂၠာဲဂှ်တုဲ မၞိဟ်တအ်ဂှ် ယဝ်ရရံင်လ္ၚတ်အာမွဲတုဲမွဲမဂး ပရေင်ထတ် ယုက်ညးတအ် ယုတ်ဒေက်မံင် ဗွဲမဂၠိုင်ရ။ ကောန်ဍုင်အမေရိကာန်တအ် ဟိုတ်နူလၟိဟ်မၞိဟ်လေပ်ပညာအောန်နူကဵုဍုင် ယူရောပ်တအ်ဂှ်တုဲ ပရေင်ထတ်ယုက်ကောန်ဍုင်ညးတအ်လေဝ် သဝ်နူကဵုဍုင်ယူရောပ်တအ်ဂှ်ဏီရ။ ဆဂး ရုင်ဂဥုဲညး တအ်ဂှ် ခိုဟ်မံင်ဖိုဟ်ရ။
ပ္ဍဲဍုင်ပိုဲတအ်ဂှ် ရဲဟွံလေပ်ပညာ အောန်ကဵုဗဟုသုတတအ်ဂှ် နွံမံင်ပ္ဍဲကွာန်ရး လၟိဟ်ဂၠိုင်ဂှ်တုဲ ရဲမင်မွဲပရေင်ကာယ ဟွံလေပ်တအ်ဂှ် ဒှ်မံင်အဓိပါဲ အာနွံတန်တဴမံင် ပ္ဍဲကွာန်ရးတအ်ဂၠိုင်ရ။ ဩန်ဒၞာဲထေက်ကဵုဒးဖအိုတ် ပ္ဍဲအရာရာန်ဗှ်လိက် ကတ်လ္ၚတ်ဗဟုသုတ တိုန်ဘာအဆံင်သၠုင်င်တအ်ဂှ် ယဝ်ရဟွံစကာရပ်စပ် ဗွဲမစဳကၠးမဂး ယဝ်ရဟွံဖအိုတ်မဂး ဩန်မပ ကောံပကေဝ်လဝ်အလုံမွဲဘဝတအ်ဂှ် ဒးဖအိုတ်ပ္ဍဲအရာလွဳယဲ ဂၠိုင်နူဂှ်ဏီရ။ ကောန်ဂကူပိုဲတအ် တန်တဴပ္ဍဲကွာန်ရးဂၠိုင် ဂှ်တုဲ ဒတုံမံင် ကောန်ဂကူပိုဲတအ် နွံဂၠိုင်ကဵုယဲဘဲရ။ ဗှ်လိက်ဂှ် သွက်ညာန်ဂွံခိုဟ်ဆာဲ သၟဟ်ကဵုသုင်ဂဥုဲ သွက်ယဲကာယ ဂွံဗၠးတုဲ ဂွံသပ္ပါဲဂှ်တုဲ အကာဲအရာပစ္စုပ္ပန်ဝွံဂှ် ဒးဖဍိုက်ဗပေင်ဇြဟတ်ညာန်ဂှ် ဂၠိုင်နူကဵုဇြဟတ်ကာယဏီရ။
ဟိုတ်ဂှ်တုဲ ဇၟာပ်ပ်အခိင် ရာန်ဗှ်လိက်အိုတ်ညိ၊ ကတ်လ္ၚတ်ဗဟုသုတအိုတ်ညိ၊ လိက်ပရောစုင် ရာန်ဗှ်အိုတ်ညိ၊ စကာ ဩန်ဂလိုင်ပတိုန် ပ္ဍဲအရာရာန်ဗှ်လိက် ကတ်လ္ၚတ်ဗဟုသုတအိုတ်ညိ။ ဆက်ဗှ်မံင်လိက်ဂှ် ကလိဂွံအဓိပါဲ ဆက်တိုန်မံင် ဘာသၠုင်င်ဖိုဟ်ရောင်။ ဗှ်လိက်ဂှ် ဍေံဖဍိုက်ဗပေင်ကဵုအရာမဂပ်ဝ်နွံပၟိက်သီုဖအိုတ်ရောင်။
ဂိတုဂျောန် ၁၉၊ ၂၀၂၀
Credit : Tine Htaw