လိက်ပတ်မန်နူ အေဒဳ ၁၀၅ရ စဵုကဵု အေဒဳ ၁၂၀၀
=====================================
စိုပ်သၞာံခရေတ် ၁၀၅ရ သက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၄၁၉ ဂိတုဇှေ် ၁၁ မံက်တ္ၚဲစန်ဂှ် ဍုၚ်သဓီုဒးဒုၚ်ပလီုဏာကဵုသၟိၚ်ဗၟာဗုကာံတုဲ တၠပညာမန်တအ်ဂှ် ဒးဒုၚ်ရပ်ဏာ ဗုကာံတေအ်ရ။ ကာလဂှ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဗုကာံဂှ် ဂကူပျူတအ်ကီု ဂကူမန်ကီု နဒဒှ်ဘဝဍိက်ဂှ် ဒးအာပကောံလဝ် အပ္ဍဲဍုၚ်ဗုကာံဖအိုတ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကျာ်လ္ၚဵုတအ်ဂှ် နဒဒှ်ကွတ်တဲပျူဂှ် သြိုၚ်လဝ်တုဲ ကျာ်လ္ၚဵုတအ်ဂှ် သြိုၚ်လဝ် နကဵုကွတ်တဲမန်အိုတ်ရ။ ရုပ်တအ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ၜိုန်ရဒှ် ရုပ်နူသုတ်ဇာတ်သၟးကီုလေဝ် ကယျိုၚ်ကယျဝ်တအ်ဂှ် ဒှ်ကယျိုၚ် မၞိဟ်အပ္ဍဲအခေတ်ဂှ်တုဲ ဒဒှ်ဘဝမၞိဟ် အပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ်တအ်ဂှ် ပိုဲလ္ၚတ်ကေတ် နူရုပ်တအ်ဂှ် ဂွံတၟာဂလိုၚ်ကီုရ။
နကဵုဗဳဇဂကူမ္ဂး ပျူကဵုဗၟာဂှ် ကြပ်တဴညးသကအ်ကီုလေဝ် ကာလဗၟာမဗဒှ်ပတိုန်လိက်ဗၟာဂှ် သီုဟွံကေတ်လိက်ပျူတုဲ ကေတ်ဗီုပြၚ်မန် အတိုၚ်မအခဝ်မန်တုဲ ဗဒှ်ရ။ စပ်ကဵုပရူဝွံတုဲ တၠပညာဗၟာတအ်ဟီု ဒဒှ်ရ အခဝ်မန်ဂှ် ဟိုတ်နူချူလောဲ နူအခဝ်ပျူဂှ်ရ ဗၟာတအ် စၞးကေတ်အခဝ်ပျူဂှ် ကေတ်အခဝ်မန်ရ။ ဆဂး အစာဘယှေန်ဟီုဂှ် ဆဂှ်သၟးဟွံသေၚ် လိက်မန်ဂှ် မအရေဝ်ဝေါဟာ လှဲလးတုဲ စကာလိက်မန်မ္ဂး ကလိတ်ကလောတ်ဂၠိုၚ်ဂှ်ရ ညးတအ်ကေတ် နဲကဲလိက်မန်တုဲ ဗဒှ်ပတိုန်လိက်ညးတအ်ရ။ ဟိုတ်နူသဇိုၚ်အရေဝ်မန် ကဵုအရေဝ်ဗၟာဂှ် တၞဟ်ခြာညးသကအ်ဂှ်ရ ဗၟာတအ်ပအစာံကဵုလိက်မန်တုဲ ဗဒှ်ပတိုန်လိက်ဗၟာ ဟွံသေၚ်မ္ဂး အစာမန်တအ် ဒုၚ်သဇိုၚ် ကုအရေဝ်မန်တုဲ ဗဒှ်ပတိုန်မအရေဝ်ဗၟာဂှ် သွက်ဗၟာတအ် ဒှ်တၚ်ဝါတ်ဂါတ်တၟာဂလိုၚ်ရ။ မအရေဝ်မစပ် ကဵုဗုဒ္ဓဘာသာတအ်ဂှ် အပ္ဍဲဗၟာတအ် ဟွံမွဲဏီတုဲ ညးတအ်ဒးကၠောန်ဗဒှ်ပတိုန် အတိုၚ်နဲကဲမန်ရ။ ဥပမာ အရေဝ်မန် (အဲဍိက်) မဂွံအဓိပ္ပါယ် အဲမဒှ်ဍိက်ဂှ် ဗၟာတအ် (ဝါ) တၠပညာမန်တအ် ကၠာဲလဝ်ကဵုတပ်ပ် (အတိုအ်ကျွန်)တုဲ မၞိဟ်တၠဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဍိက် ရဴသာ်ဝွံ ဂတးဒၟံၚ်တုဲ ကာလစိုပ်ခေတ် အၚ်ဝဂှ် ကာလဗၟာတအ်မာန်ကၠုၚ်ညိည ကၠိုဟ်ကၠုၚ်သဒ္ဒါဇကုတုဲ မအရေဝ်ဂှ် သၠာဲထောအ် (ကျွန်တော်)ရ။
လိက်ပတ်မန် အပ္ဍဲအခိၚ်ဏအ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ဂၠိုဟ်ကွေဟ်ဟ်ရ။ လိက်တအ်ဂှ် ဟိုတ်နူနွံဒၟံၚ် အပ္ဍဲဗုကာံ မဒှ်ဒေသဗြဲမဂူအောန်တုဲ လိက်တအ်ဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဂွံဗှ်ကေတ် ခိုဟ်ဟ်အိုတ်ရ။ ဆလိက်သြိုၚ်နန်ဂှ်ဟေၚ် ဟိုတ်နူပၞာန်ကြုက်တအ် တက်ပကဝ်လဝ်တုဲ ကဝ်ကေက်ဒၟံၚ်တုဲ ဂၠာဲတမ်ကၞောတ်ဟွံဒးရ။
လိက်တၟအ်ပရူသၟိၚ်
လိက်ဝွံ ပုတ်စုတ်လတူတၟအ်ဂှ် ဒှ်စသၞာံၜိုတ် ၄၄၈ (ခရေတ် ၁၀၈၆) ဒှ်မာန်ရောၚ်။ လိက်ဂှ် နွံၜါတိုၚ် ဇၟာပ်တိုၚ်ဂှ် နွံပန်မုက်ရ။ ဟိုတ်နူလိက်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ဗဒဲါကျာ်ယှိုဲသဳခုံတုဲ ဗွဲကိုပ်ကၠာဂှ် ကဵုလဝ်ယၟု လိက်တၟအ်ယှိုဲသဳခုံရ။ ဆဂး ဗွဲကြဴဝွံ ဗီုကဵုအစာချေတ်သောၚ်တအ်ဂှ် ရန်ကဵုအဓိပ္ပါယ်လိက် ဒဒှ်မချူလဝ် ပရူသၟိၚ်ကျာန်သာတ်တာ ဒှ်မာန်တုဲ ကဵုလဝ်ယၟု (ပုဂံ ကျန်စစ်သားမၚ်းအတ္ထုပ္ပတ္တိ ကျောက်စာ) ရ။ ဗွဲကြဴ ကာလပိုဲဒက်ပတန် ဂကောံသၚ်မဗ္တောန်လိက်တၟအ်မန်တုဲ အစာဘယှေန် ညးမဒှ်အစာလိက်တၟအ်ဟီု လိက်ဝွံ ဗွဲစၟတ်ချူလဝ် ပရူဒ္ဂေတ်ပြဝသၟိၚ် (ဝါ) ဓဝ်သၟိၚ်တုဲ ဒှ်အရာမဆက်စပ် ကုသၟိၚ်ဂမၠိုၚ်တုဲ စၞးဂှ် ပိုဲတအ်ကဵုလဝ်ယၟု (လိက်တၟအ်ပရူသၟိၚ်)ရ။
ပရူမချူလဝ် အပ္ဍဲလိက်ဂှ် ယဝ်ဒးဟီုဗွဲခမ္ဍန်မ္ဂး -
ကာလကျာ်မပဒတဴ ပ္ဍဲဘာဇေတဝန်ဂှ် ဟိုတ်မဂြၚ်တီကေတ် ပရူကြဴနူကျာ်ပရိနိဗ္ဗာန်တုဲ ၁၆၃၀ သၞာံဂှ် သၟိၚ်ဓရ် (ဂြီတြိဘုဝနာဒိတျဓမၟရာဇ) ကတဵုဒှ် ပ္ဍဲဍုၚ်အရိမဒ္ဒနပုရ်တုဲ ပကာဂအီ၊ မှာထေရ်အာနန် ညာတ်တုဲ သၟာန်ကျာ် မုဟိုတ်မဂွံပကာဂအီ။ ကျာ်လဴကဵုမှာထေရ်အာနန် ပရူရသိဗိသၞူ ကေုာံ မှာထေရ်ဂဝံပတိ၊ သၟိၚ်အိန်၊ ဗိဿုကမ္မဒေဝပုတ္တ၊ ကတကမ္မနာဂရာဇ ပတန်ဍုၚ်သိသိတ် ပွိုၚ် ၃၄ သၞာံတုဲ စုတိနူဂှ် အာစိုပ်ဍုၚ်ဗြီု စှေ်ကၠုၚ်ဘဝဗြီုတုဲ ကၠုၚ်ဒှ်သၟိၚ်ဓရ် ပ္ဍဲဍုၚ်အရိမဒ္ဒနပူရတုဲ ယိုက်ဒိုက်သာသၞာကျာ်။ ကာလဂှ် မှာထေရ်ဂဝံပတိ ဂွံမိၚ်ကေတ် ဒဒှ်ရ ဇကုကေုာံရသိဗိသၞူ ပတန်ဍုၚ်အရိမဒ္ဒနတုဲ သၟာန်ဖဍာံကျာ်တုဲ ကျာ်ဗလးဏာ ကဵုအာဟီုကဵု သၟိန်ဣန် ပရူပျးဒိုဟ်ကျာ်ဂှ်။ မှာထေရ်ဂဝံပတိ ကလၚ်တိုန်အာ တာဝတိံတုဲ လဴကဵုသၟိၚ်ဣန်တုဲ စှေ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် အပ္ဍဲဘာဇေတဝန်ပၠန်။
ဗွဲကြဴတၠဳပိုန်ကျာ်တြဲ စဴအာနိဗ္ဗာန်တုဲ သၞာံဗွဲမလအ်ဂှ် တၞဟ်နဂွံဗဗိုန် ဂလာန်အဘိပြာယ်ကျာ်တုဲ မှာထေရ်ဂဝံပတိ အာဟီုကဵု သၟိၚ်ဣန် မွဲလှေ်ပၠန်။ အာဟီုအလန်ဏအ်ဂှ် ဟီုဗကန်ဗွဲဗိသ္တာ(တြး)ရ။ ပရူဍုၚ်ကီု ဒ္ဂေတ်သၟိၚ်ဍုၚ်ဂှ်ကီု၊ ကေုာံလျိုၚ်သၟိၚ်ဣန် မဒးဗိုၚ်ကၠောန်တအ်ဂှ် ဟီုတုဲ သၟိၚ်ဣန် ဒုၚ်ကေတ်လျိုၚ်တုဲ မှာထေရ်ဂဝံပတိ အာဇရေၚ် ရသိဗိသၞူဂှ် ဒဒှ် နူဂှ် ပိဘဝပၠန် ရန်တၟအ်ကဵုသာသၞာကျာ် ရန်တၟအ်ကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်တအ်တုဲ အာပသၟိၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်အရိမဒ္ဒနပူရ်ဂှ်ညိ။ ရသိဗိသၞူဂှ် ဒုၚ်ကေတ်ဂလာန်ဂှ်တုဲ မှာထေရ်ဂဝံပတိ စဴအာ။ တုဲဂှ် သၟိၚ်ဣန်ကၠုၚ် ဇရေၚ်ရသိဂှ်ပၠန်တုဲ ဂရၚ်ပတီသွက်ဂွံဒုၚ်တဲ ဘဝသၟိၚ်ဓရ်ပၠန်ရ။
မိက်ဂွံဗှ်ပေၚ်ၚ်မ္ဂး ဍဵုဒၞာဲဏအ်
အပ္ဍဲအခိၚ်မဟီုဒၟံၚ် ပရူသၟိၚ် ကေုာံ ပရူဍုၚ်ဂှ်မ္ဂး လညာတ်သမ္တီညးတအ် ဒဒှ်ရ ဒ္ဂေတ်သၟိၚ်တၠ အပ္ဍဲအခိၚ်ညးတအ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်မာန်ရ။ ဒ္ဂေတ်သၟိၚ်တအ်ဂှ် -
(၁) နကဵုဒြဟတ် လွဳသၟိၚ်ဂှ် ဒးဖန်ကဵု ညံၚ်ဂၠုဲမရပ်နၚ် နူဍုၚ်ဒေသသအာၚ်တအ် ညံၚ်ဂွံမိပ်လဟိၚ်။
(၂) နကဵုမေတ္တာစိုတ်သၟိၚ်ဂှ် ဒးဖန်ကဵု ညံၚ်ညးဍုၚ်ကွာန်တအ် ဂွံမိပ်လဟိၚ် ဂွံတိတ်ဗၠးအာ နူယဲစိုတ်။
(၃) နကဵုကာရုဏာဂှ် ဒးဗိုၚ်လွဳလွတ် ညးဍုၚ်ကွာန် မဒိုက်ယဲတအ်။
(၄) ညံၚ်ရဴကောန်ပ္ဍဲဂၠံသြိုဟ်ဇကုဂှ် ဒးမၚ်မွဲမှာဇန်တအ်။ ဒးကဵဵုပုၚ်ကွာၚ် ကြိယာဗွိုက်လတက် ကုမှာဇန်တအ်။
(၅) ဒးဒၠောအ်ဗ္တောန် ညးမကြံၚ်မ္ၚုဟ် ညံၚ်ဂွံဍိုန်။ ညးမဟီုဂလာန်ဟွံဆာဲ ညံၚ်ဂွံဟီုသပ္ပဲါ။
(၆) ဍိက်ဟွံတီတၠတအ်ဂှ် ပသောၚ်ဗတီ ကဵုတၠဍေဟ်။
(၇) မှာထေရ်မၞုံသဳလ မဒှ်သာရထဳဓမ္မဂှ် သ္ပအစာတုဲ သအးသာသနာ။
(၈) ညးမချပ်ပရေအ်ပရေအ်တအ်ဂှ် နကသပ်ပရဲ ဖဍေန်ကဵုစိုတ်ဍေဟ်။ ညးမဟီုပရေအ်ပရေအ် ဖအောဝ်လဟီုခိုဟ်ဟ်။
(၉) ကာလဍုၚ်သအာၚ်မကၠုၚ်ဗတိုက်မ္ဂး ပ္ဍဲကိုပ်စၞေဟ်(ဂတကၠာ)အိုတ်ဂှ် ဍိုက်ချေဟ်ပရဲတုဲ ဗတိုက်။
(၁၀) ဍုၚ်ညံၚ်ဂွံဗိုန်ဗတ်ဂှ် ဗဗိုန်ဗဗတ်လဝ်။
လိက်ဝွံ စကာလဝ် ဥပစာလၚ်္ကာတုဲ ချူလဝ်ဂှ်ရ ဗှ်စမိပ် စိုတ်လုပ်ခိုဟ်ကွေဟ်ဟ်ရ။ ဥပမာ သၟောဝ်ညးမယဲပုမဟ်(စိုတ်)ဂမၠိုၚ် နတဲကရုဏာ မဒှ်ဍာ် သကြာတ်ကဵု။ နွံတဴဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။
ရံၚ်ကဵုဗုဒ္ဓသက္ကရာဇ် ၁၆၃၀ မဂွံဆဵုကေတ် အပ္ဍဲလိက်တၟအ်ဂှ်မ္ဂး ဒှ်အခိၚ်သၟိၚ်ကျာန်သေတ်တာ ဒှ်သၟိၚ်တုဲ လိက်ဝွံ ဒှ်လိက်မရန်တၟအ် ကုသၟိၚ်ကျာန်သေတ်တာတုဲ ချူဟီုဂှ် ဟီုဂွံရ။ ကာလပိုဲလ္ၚတ်ရံၚ် ကြပ်ပ်မ္ဂး ဥပမာ။ ပတိုဟ် ၜၚ် ပ္ကဴ သစ္ဆုဂမၠိုၚ် သဂၠိုၚ်ဖါ (ဃ ၄၆)။ ပ္ဍဲရးသၟိၚ်စိ ဗြဲသဂူ ၁၂၀ လှေ် (ဆ ၁၂)။ တအ်မ္ဂး ပ္ဍဲဍုၚ်ဗုကာံဝွံ ပတိုဟ် ၜၚ် သစ္ဆုတအ် နွံမာန်ညိညကီုလေဝ် မွဲသၞာံ ဗီုလဵုဗြဲဂွံဂူ ၁၂၀ ဝါ ဒှ်ဟွံမာန်ရ။ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ဓမ္မတာဗြဲ ပ္ဍဲဒေသဂှ် ကၠုၚ်နူဒိုဟ်ပလိုတ် ဂၠံၚ်က်ၜဳတုဲ မတ်ဗြဲ မကၠုၚ်နူပလိုတ်တအ်ဂှ် ဒးဒဵုယခေၚ်တုဲ သၠုၚ်တိုန်အာ၊ သၠုၚ်တိုန်စိုပ်အာဒဒှ်မဂံက်ဗက်ဂှ် ဒှ်အာဗြဲတုဲ ဂူဖျေဟ် ပ္ဍဲဒေသဒဵုယခေၚ်ဂှ်သၟးရ။ ဆဗြဲညိညဓဝ်ဟေၚ် စိုပ်ဍုၚ်ဗုကာံမာန်ရ။ ဗြဲဂွံဂူ မွဲသၞာံ ၁၂၀ ဝါမာန်ဂှ် ဒးဒှ်ဒေသ မကြပ်ကဵုက်ၜဳတုဲ ဒဵုဟွံဂွံဒၞာလဝ် ဒှ်မာန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ လိက်ဝွံမချူလဝ် နူဍုၚ်သဓီုတုဲ ကေတ်ဏာလဝ် ဍုၚ်ဗုကာံတုဲ ကလေၚ်ထပ်ပလေဝ်စုတ်လဝ် ညံၚ်ဂွံကိတ်ညဳ ကုအကာဲအရာ ဒၞာဲဒတန်ဒှ်မာန်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒ္ဂေတ်ပြဝသၟိၚ် မကံက်နုက်နူလိက်ဝွံ ဒးဒှ်လညာတ်သမ္တီ ဒ္ဂေတ်ပြဝသၟိၚ် နူဍုၚ်သဓီုကီုရောၚ် စှေ်စိုတ်ရ။ လိက်ဝွံ ဟိုတ်နူလှဲလးခိုဟ်တဴဗွဲမလောန်တုဲ နကဵုတၚ်ဂၞၚ်တၞဟ်သအာၚ်လေဝ် ပိုဲတအ် ဂၠာဲလ္ၚတ်ဂွံတၟာဂလိုၚ်ဏီရ။ ဥပမာ မၞိဟ်မဒိုက်အိုတ် ပ္ဍဲခေတ်ဗုကာံဂှ်မ္ဂး ဒှ်ဗြဴကၟာဲ မယဵုသွံစထၟာဲတအ် ဟီုမာန်ရ။
လိက်တၟအ်သြိုၚ်နန်
ပၞောဝ်ကဵုလိက်တၟအ်ဂမၠိုၚ် အပ္ဍဲဗုကာံဂှ် လိက်တၟအ်သြိုၚ်နန်ဝွံလေဝ် ဒှ်လိက်တၟအ် သွက်ဂွံလ္ၚတ်စခိုဟ်ကွေဟ်ဟ်ကီုရ။ လိက်တၟအ်ဝွံ ဟွံစွံအာရီု ဗီုဇၟန်မအရေဝ်တုဲ စွံလဝ်အရီု စၟတ်သမ္တီ မုညးတအ်မကၠောန်လဝ်တုဲ ဥပစာလၚ်္ကာ၊ ပယျေဝ်မအရေဝ်အရေဝ် ဗီုလိက်တၟအ်ပရူသၟိၚ်ဂှ် ပိုဲတအ်ဟွံဂွံဆဵုရ။ လိက်တၟအ်ဝွံ ဟိုတ်နူဒးဒုၚ်တက်ဗကဝ်လဝ် ကုပၞာန်ကြုက်တအ်တုဲ ဂၠာဲတံကၞောတ် ဟွံဒးဏီရ။ ယဝ်ရတီ တံကၞောတ်မ္ဂး ကေၚ်ကာသြိုၚ်နန်ဂှ် ဓဇက်လၟေၚ်အခိၚ် (Time line) ဂွံမာန်ခိုဟ်ဟ်ရ။
ဆဂး ပရေၚ်ကမၠောန်ကေၚ်ကာမ္ၚဵုတအ်ဂှ် မုညးတအ်စကာ မုညးတအ်ရပ်စပ်လဝ်ဂှ် ပိုဲတအ်လ္ၚတ်ကေတ် ဂွံတၟာဂလိုၚ်ရ။ နဒဒှ်ဥပမာဂှ် ပတိုန်ထ်ၜးဏာ ဒကုတ်(ဃ ၅-၄၇)ဂှ်ရ။
ပိယာံဂှ်ကီု တၠပိုဲမှာထေရ်အရဟံ ကောံကုတၠဳအဲသၚ်္ဃထပှ် ဒကဝ် သာသၠကုပရ် ဟန်(ဇရေၚ်)ထာန် မသ္ကဵုသိုၚ်(ခဲါကတိုၚ်)ဒယိုၚ်ဇကဲၜါ ဒယိုၚ်ယှ် ဒယိုၚ်အတှ်သိၚ်္ဃာသိန် ကုဒယိုၚ်ပြသာတ်ပန် ကုဒယိုၚ်ပြာသာတ်ဗလိုပ် ကုဒယိုၚ်ဇိုၚ်ဒေါဝ် ကု(ချောဲ)ဓဇိပ် ဒယိုၚ်အတှ် မုက်ဂှ် အိုတ်မ္ညး(မှာဇန်) မကဵုသာသၠဒကှ်ဂှ် ဓလိုၚ်(ဗရု)အိုတ်ဖံကၠောအ်မုရာဤအ်သေၚ် သ္ဂစ်သိၚ်္ဂဳရ် ပဂိုဟ်ကကာတပိဝ် ကုအိုတ် - - - - သအာၚ်ဒဝေလ်။
ပလိုတ်တ္ၚဲဂေါဓုလီလဂၞ(သဝ်တ္ၚဲအခိၚ်ဂၠဴစဴသ္ၚိ)။ ဗၞးသၚ်္ကြာန်တဂှ် မဓလိၚ်ဝဝ် တက်ဖံဂတ။ ဗၞးဟုရာတအ် အာတုက်ဍေက် မသ္ပဍောတ်ပရိတ်။ ဍေဟ်ရၚ်တၠုၚ် ဍာ်ဂှ်တုဲ - - ဍာ်ကၠဟ်ထဝ် ကၠဟ်သြန် ကၠဟ်သၠုဲတအ်ဂှ် ဍေဟ်ရေၚ်လဝ် ဇၟာပ်ထာန် ပသုမၚ်္ဂလ ဟန်(ဇရေၚ်)ပြာသာတ်ဇၞော်။ ကုပြာသာတ်စိန္ဒြောဝ်(ဍောတ်)ပန်။ ကုပြာသာတ်ဗလိုပ် ကုဒယိုၚ်ဒိုၚ်ဒေါဝ်တုဲ။ ဍာ်ကၠဟ်တိပန်လ္ၚီ ကုကၞုသၚ်ဒစာံဂှ် ဍေဟ်ရေၚ်လဝ် ဟန်(ဇရေၚ်)ဒၟံၚ်တၠဳအဲ သၚ်္ဃပန်လ္ၚီရ မသ္ပဍောတ်ပရိုတ်ရမုဟ်ဂှ် ကုအိုတ်ရာဇထာန်။ ယၚ်တၠဳအဲသၚ်္ဃအိုတ်သီုဒစာံ တၠပိုဲသၚ်္ဃထေရ် မဒှ်ပဓါန် မသ္ပဍောတ်ပရိုတ်ရမုဟ် ကေုာံ ခမဳပန်လ္ၚီဂှ် - - - - ဒမံၚ်တၠဳအဲသၚ်္ဃမပဓါန်ဒစာံဂှ်။ ဒကဝ်သၞာဒစာံ။ ဂၠိက်ကသူဒစာံ။ ကွဵုဒစာံ။ ဍာ်ကၠဟ်ကၠံဒစာံ။ ကၞုသၚ်ကၠံဒစာံ ဍေဟ်ရေၚ်လဝ် ဟန်(ဇရေၚ်)တာန်ဒမံၚ် တၠဳအဲသၚ်္ဃကၠံဒစာံ။ ကုတၠပိုယ်မှာထေရ်အရဟံ သ္ပဍောတ်ပရိုတ်ပ္ဍဲ။ ဟန်(ဇရေၚ်)ထာန်ဒၟံၚ် တၠဳသၚ်္ဃကၠံဒစာံဂှ် ဒကဝ်သၞာကၠံဒစာံ ဂၠိက်ကသူကၠံဒစာံ ကွဵုကၠံဒစာံ။
ဗွဲတၠၚ်(ဒိုဟ်)ဗမံက် မုက်စၠောတ်ဇၞော်ဂှ် ခၞံဒမံၚ်ကျာ်မွဲ မနွံကုအာသ်(ပၞၚ်) မညိန်ကန္ဒံထၟိက် မညိန်ဂညိ ကုပဝ် ကုဂၠိက်ဗ္တာၚ်။ မဓလဝ် ကုက္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ်။ ဂှ်မညိန်သာ ကုအ - - - လတူပၞၚ်ဂှ် မညိန်ဒၟံၚ်ရုပ်ကျာ်ထဝ်မွဲ၊ ရုပ်တၠဳအဲဂဝံပတိမွဲ၊ ကုသၠပတ်ဝိနဲ သုတ် အဘိဓမ္မပိတကတ်ပိ။
စိုပ်ပိပဟဵု ဂလိုက်(ဗရု)ဖံသ္ဂစ် သိၚ်္ဂ ိရ် ဗဂိုဟ် ကကာ ဟန်(ဇရေၚ်)ကျာ်ထဝ် တၠဳအဲဂဝံပတိ။ ကုအိုတ်တၠဳအဲသၚ်္ဃပန်လ္ၚီကၠံဒစာံ မတၠဳပိုယ်မှာထေရ်အရဟံ ဒှ်ပဓါန်။ သမ္ဗေၚ်ဇေယ်သဘၚ်။ သမ္ဗေၚ်ကၚ်္သာသူရ်။ သမ္ဗေၚ်သူရ်။ ကုအိုတ်သမ္ဗေၚ်ဂြဳ။ သမ္ဗေၚ်လေၚ် ကလန်ယၚ်သၚ်။ ပဏ္ဍိတ်အိုတ်သီု အိုတ်ပ္ဍဲရုံၚါဟ် စုတ်ပ္ကဴထဝ် သိရ်ဝိၚ် ပၞေၚ်ဒုလေၚ် လ္ၚောဝ်အာတ်သရဏသဳလ ကုပရိုတ်မၚ်္ဂလ။ ပ္ဍဲရမုဟ်ပူ အိုတ်ပန်ကၠၚ်။ ကာလဂှ် တၠပိုယ်မှာထေရ်အရဟံ တာဝ်ဗွဲတၠၚ်။ ပလိုတ် ကုဂတဗွဲကၠၚ်ဗမံက်။ ရပ်ကၞုသၚ်ဒက္ခိဏဝတ် ကုဍာ်ကၠဟ်ထဝ်သြန်လှုဲတိ မဍေဟ်ရေၚ်လဝ်ဂတ တၠပိုယ်မှာထေရ်အရဟံ။ တုဲဂှ် တၠပိုယ်မှာထေရ်အရဟံ ကဵုသရဏသဳတုဲ။ အိုတ်ခမဳပန်လ္ၚီကၠံဒစာံ ဒၟံၚ်တဴပ္ဍဲရုံၚါသ် ကုတၠပိုယ်မှာထေရ်အရဟံ မဒှ်ပဓါန် ဖ္ဍောတ်ပရိတ်မၚ်္ဂလ။ ပ္ဍောတ်ပရိုတ်မၚ်္ဂလဂှ်တုဲ။ စိုပ်ပယျာံဒုဟိတ်(ထၟိက်) မသုန်နာဍဳဗတံ
ပရူလတူဝွံ ဒှ်ပရူ အသေအဟာန်ခဲါကတိုၚ်ဓယိုၚ်နန်ရ။ ယဝ်ရဒးဟီု ဗွဲခမၞန်မ္ဂး ပ္ဍဲပယျာံဂၠဴစဴသ္ၚိဂှ် ဗဗၞးတအ် ဓလိၚ်ဏာဝဝ် မတိၚ်တိုက်အာ ကွိၚ်ကွိုက်နာနာဂတတုဲ အာတုက်ဍာ် သွက်သ္ဂောံ ဍာ်ပရိုတ်လမုဟ်ရ။ ဍာ်တအ်စိုပ်တုဲ စုတ်ကုကၠဟ်ထဝ် ကၠဟ်သြန် ကၠဟ်တိတုဲ ကာလဒးအခိၚ်ဂှ် ဗဗၞးတအ် အာတ်ဓဝ်မ္ၚဵုတုဲ ခမဳဂမၠိုၚ်ပန်လ္ၚီ မပပဓါန် ကုမှာထေရ်အရဟံတုဲ ဖ္ဍောတ်ပရိုတ်တုဲ လမုဟ်ဍာ် ကုဒယိုၚ်တအ်ရ။
ပ္ဍဲဝွံ ပိုဲဂွံတီကေတ် ဒဒှ်ရ နန်ဍုၚ်ဗုကာံဂှ် နွံပြသာဒ်ဇၞော်မွဲ၊ ပြသာဒ်စိန္ဒြောဝ်(သၟတ်)ပန်၊ ပြသာဒ်ဗလိုပ်မွဲ (ဒၞာဲဟုံဍာ်?)၊ ကေုာံ ဒယိုၚ်ဇိုၚ်ဒေါဝ် (ဒှ်တိုၚ်ဒယိုၚ်အဓိကမွဲမွဲ?)၊
ပိုဲဂွံတီကေတ် အရာစိုတ်မလုပ်စခိုဟ်မွဲပၠန်ဂှ်
ပ္ဍဲပြသာဒ်ဇၞော်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ဗမံက်ဂှ် စွံလဝ်ရုပ်ကျာ်၊ တၠဳအဲဂဝံပတိ၊ ကေုာံပိဋကတ်ပိတုဲ ရုပ်တအ်ဂှ် ကဵုဂတးလပါ်ပလိုတ်။ ပ္ဍဲပြသာဒ်ဇၞော်ဂှ်ပၠန် ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ဂှ် မှာထေရ်အရဟံပဒတဴတုဲ ဂတးမုက်လပါ်ဗမံက်။
ဗွဲစၟတ်တုန် ညးတအ်ဝေၚ်ပဲါ ညံၚ်ဟွံဂွံကရဴဒၟံၚ်စး ကုရုပ်ကျာ် ကေုာံ ရုပ်တၠဳအဲဂဝံပတိ ဒှ်မာန်ရ။ ပ္ဍဲဘာလကျာ် ခေတ်လၟုဟ်မ္ဂး ဂွံဆဵုကေတ် ရုပ်တၠဳပိုန်ကျာ်တြဲဂှ် စွံလဝ်လက္ကရဴတုဲ ခမဳသၚ်တအ်ဂှ် ကရဴဒၟံၚ်စး ကုကျာ်တုဲ ဒုၚ်မုက် ကုဒါယကာဂမၠိုၚ်ရ။ ဗွဲစၟတ်တုန် ရန်တၟအ်ကုဒၞာဲဝဲါ ဂွံစှေ်ဗီုတုဲ အခိုက်တမၠာ ဟွံကရဴစး ကုကျာ်ဂှ် ကၠေအ်အာဒှ်မာန်ရောၚ် စှေ်စိုတ်ရ။
အရာမွဲပၠန်ဂှ် ဗီုစကာမဟိမု။ မအရေဝ် တၠဳအဲ ဂှ် စပ်ကဵုရတ်ပိပြကာ ကျာ်၊ ဓဝ်၊ သၚ်၊ ကေုာံ တၠရှန်ကဆံၚ်လတူ ဗီုမှာထေရ်ဂဝံပတိတအ်ဂှ် ညးတအ် စကာ တၠဳအဲ။ တၠဳအဲကျာ်တြဲ၊ တၠဳအဲသၚ်္ဃ၊ တၠဳအဲဂဝံပတိ၊ တၠပိုယ် ဂှ်မစပ်ကဵုအစာမၞိဟ်ဂမၠိုၚ် ဗီုတၠပိုယ်မှာထေရ်အရဟံ။ ကာလစိုပ်အခေတ်ဟံသာဝတဳဂှ် သၟိၚ်ဨကရာဇ်တအ်ဂှ် တၠညး ရဴသာ်ဝွံ ဂွံဆဵုကေတ်ပၠန်ရ။
ရံၚ်ကဵုမအရေဝ်တၟေၚ်နာမ်စၞးတအ်တုဲ ဗီုလဵု ပရေၚ်စွံအရီု ပဂရုလတူကဆံၚ်မၞိဟ်တအ်ဂှ် ပိုဲတအ်လ္ၚတ်ကေတ်မာန်ရ။ အရာမလုပ် ကုရတ်ပိပြကာတအ်ဂှ် ဒှ်အရာမဆေၚ်စပ် ကုဇၟာပ်မၞိဟ်မွဲမွဲ (individual)တုဲ ညးတအ်စကာ (အဲ) ဒှ်မာန်တုဲ၊ ညးမဒှ်မၞိဟ်မပၠတရဴဂကောံမၞိဟ် ညးမဒှ်အစာဂကောံမၞိဟ် ဗီုမှာထေရ်အရဟံတအ်ဂှ် မၞိဟ် ဟွံစိုပ်ကဆံၚ်တၠအရှန်ဏီတအ်ဂှ် ဒှ်အရာမဆေၚ် ကုဂကောံမၞိဟ်မွဲတုဲ ညးတအ်စုတ် (ပိုယ်) ဟီုမာန်ရ။
လိက်တၟအ်သြိုၚ်နန်ဝွံ ပ္ဍဲဒကုတ် (ထ) ကဵု ဒကုတ် (ဒ)ဂှ် ချူလဝ် ဗီုပၞၚ် ပ္ဍဲပြသာဒ်ဇၞော်ဂှ်တုဲ စိုတ်လုပ်စ ခိုဟ်ကွေဟ်ဟ်ရ။ ဟိုတ်နူချူလဝ်သောဲသောဲဗြောဲဗြောဲတုဲ ယဝ်ရလိက်ဂှ် ဟွံကဝ်လီုအာမ္ဂး ပိုဲတအ်ဂွံတီကေတ် ရုပ်သာ်လဵု ဗီုပြၚ်သာ်လဵု ပၞၚ်သိၚ်္ဃာသိန်ဂှ်နွံရောဂှ် ပိုဲတအ်ဓဇက်ချူဗက် ဂွံပေၚ်ၚ်ရ။ လၟုဟ်မ္ဂး ဟိုတ်နူလိက်ဂှ်လေဝ်ကဝ် တုဲပၠန် ဒကုတ်ဂၠာဲဟွံဆဵုဏီလေဝ်နွံတုဲ ဂွံဗမံက်ထ်ၜးပေၚ်ၚ်ဂှ် ဝါတ်ဒၟံၚ်ညိရ။
ကေတ်နၚ်နူ ဗဳထဝ်မန်ဇြာ