ရမျာၚ်ဥတုကညၚ်ဂှ် ဒးဒှ်ရိုဟ်ကၞက် လိက်ပတ်မန်အနာဂတ်
အဝ်.......အတးသၚ်္ကြာန်လေဝ် လောန်ၜက်ကၠုၚ်တၟာလအ် ရသွံ။ ဥတုကညၚ်လေဝ် ကြပ်အိုတ်ကၠုၚ်မံၚ် သိုက်သိုက်၊ သၟိၚ်တ္ၚဲတေံလေဝ် ၜိုတ်အစောန်ဇကုနွံဂှ် ပြိုၚ်ပ္ကာန်ပတိတ်ဒၟံၚ် လျးအရံၚ်ဇကု ညံၚ်ဟွံဂွံကျဗြီုအာ ဘဲမတ်ဗြဲ အုပ်ဓလီုကၠေံဇကုတုဲ အလုံလောက မွဲဟီုဂှ် ကတူကတာန် ကှ်ဂြာတ်လောန်ကွေံရ။
ကောန်ၚာ်သၟတ်မန်တအ်လေဝ် အကြာဘာတန်ကၟာတ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံလေပ်လိက်မန်၊ ညံၚ်ဂွံဗှ်လိက်မန်လေပ်၊ ဂွံကၠိုဟ်တီဝၚ်ဂကူဇကုတုဲ ဟွံတော်ကေတ်လၟောၚ်လၟေတ်ဍောၚ်ၜိုတ် အခိၚ်သၠးမွဲသာ် ဗီုညးဗီုအဲ ဂၠောဲတိုန် ဘာလကျာ်တုဲ ကတ်လ္ၚတ်အာလိက်မန် အပ္ဍဲအခိၚ်ဥတုက ညၚ်အိုတ်ရ။
ခမဳသၚ်မန် ကေုာံ ကွးဘာတက္ကသိုလ်မန်တအ် အကြာဇကုမကတ်လ္ၚတ်ဒၟံၚ် ပညာဇကုဂှ် ရံၚ်ကဵုကောန်ၚာ်သၟတ်မန်တအ် ဂွံလေပ်ပညာ၊ ဂွံစဳကၠးကၠုၚ် ပရေၚ်ဝၚ်ကောန်ဂကူ ကၟာၚ်နန်ပြသာဒ် ကၟိုၚ်ဍုၚ်ပယျဵုဒၞက် ကောန်ဂကူဇကုတုဲ ဟွံတော်ရံၚ်ကဵု ဂုဏ်ဖဵုဇကုမွဲသာ် ကဵုကၠုၚ်အခိၚ် ဗ္တောန်ကၠုၚ်ဥတုကညၚ် ကုကောန်ၚာ်သၟတ်မန်တအ် ဇၟာပ်ဇၟာပ်ဒေသရ။
''က ခ ဂ ဃ ၚ၊ စ ဆ ဇ ဇျှ ည၊ အ အာ အိ အဳ ဥု ဥူ ဨ အဲ သြ အဴ အံ အး'' ကောန်ၚာ်သၟတ်တအ် ဍောတ်ဍောတ်ဇၞော်ဇၞော် ကဆံၚ်ညးတန်ညး ဗီုညးဗီုအဲ ဂစာန်ဗှ်ဒၟံၚ် လိက်အိုတ်ရ။ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ရမျာၚ်ဥတုကညၚ်ဂှ် ကြပ်အိုတ်ကၠုၚ်တုဲ ကောန်ၚ္ၚာ်တအ်လေဝ် ကြပ်ကၠုၚ်ဒးသွဟ်လိက် ဥတုကညၚ်တုဲ သ္ဂောံဆက်တိုန်အာ ဘာတန်ပ္ဍဲဥတုကသီုပၠန်ရ။
ၜိုန်ရရမျာၚ် ဥတုကညၚ်ဂှ် ပိုဲဂွံမိၚ်ကေတ် အခိၚ်ဂၠေံဂၠေံကီုလေဝ် ၚုဟ်မးရမျှာၚ်ဏံ ဂြဴစိုပ်ဒၟံၚ် နူဍုၚ်ဟံသာဝတဳ စဵုစိုပ်ဒၟံၚ် ဍုၚ်ကအ်သံၚ် ရးတၞၚ်သြဳတေံဏီရ။ ဟီုမွဲဗီုပၠန်မ္ဂး ရမျှာၚ်ဏံဂှ် ကလေၚ်ဆဝ်မ္ၚုဟ်ဒၟံၚ် ကောန်ဂကူပိုဲတအ် ညံၚ်ဟွံဂွံဝိုတ်ကၠေံအာ ဘာသာဇကု၊ ဂကူဇကု၊ ဝၚ်ကောန်ဂကူဇကု ဒဒှ်နွံကၠုၚ်ကဵု ရာဇာဌာနဳ နူအခိၚ်တေံဏောၚ်။
ရမျာၚ်ဥတုကညၚ်ဏံ ၜိုန်ရကောန်ဂကူပိုဲ အခိၚ်တ္ၚဲဏံ ဒှ်ဒၟံၚ်ဍိက်ကီုလေဝ် ဓမံက်ထၜးဒၟံၚ် ဂုဏ်သိက္ခာ ကောန်ဂကူပိုဲ သ္ဇိုၚ်ဒၟံၚ်ဂကူပိုဲ ကုညးဂၠးတိတအ်ဏောၚ်။ ယဝ်ခါရ အခေါၚ်မန် နွံပ္ဍဲတဲမန်ဏောၚ် ဟီုတှေ် ရမမျာၚ်ဏံ ကသီုကညၚ်ဟွံရုဲ ဇၟာပ်အခိၚ်ကာလ ကောန်ဂကူပိုဲတအ် ဂွံမိၚ်ကေတ်ဒၟံၚ်လၟိုန်ဏောၚ်။ အဝ်..... ဟိုတ်နူဒးဒုၚ်ဘဲ ဘဝဍိက်ပၠက် ဝါဒဳမဟာဂကူတုဲ ဇၟာပ်အခိၚ်ကာလ ပိုဲမိက်ဂွံမိၚ်ကေတ် ရမျာၚ်ကောန်ၚာ်သၟတ်မန် တအ်ကီုလေဝ် သၠဲသၠဲလးလး ပိုဲမိၚ်ကေတ်ဟွံမာန်၊ ဆဂး ဒၞာဲလ္ၚဵုတအ်ဟေၚ် ဂွံမိၚ်ဒၟံၚ်သာသာရ။
တော်ရံၚ်ကဵု ဂလာန်တၠပညာတအ်ဟီုမ္ဂး ရမျာၚ်ကၠေံတှေ် ဂကူကၠေံဏောၚ်၊ အဓိပ္ပါယ်ညးမိက်ဂွံဟီုဂှ် အခေါၚ်ကတ်လ္ၚတ် ဘာသာဇကုဟွံမွဲ၊ အခေါၚ်သုၚ်စောဲဘာသာဇကု ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်ဟွံ မွဲမ္ဂး ဝၚ်ဂကူဇကု ပ္ဍဲအနာဂတ်တေံ ဂွံဗြေဝ်ဗြော်တိုန်မာန် ညးဂၠးတိတအ် သ္ဂောံသ္ပစၟတ်သမ္တီဂှ် ဝါတ်ဂါတ်လောန်ရ။ အဓိကဂှ် ရမျာၚ် (ဝါ) လိက်ပတ်ဏောၚ်။ တော်ရံၚ်ဂကူပျူတအ် နူပိုဲဍောတ်ဍောတ် စမံၚ်ဘာ ဥတုကညၚ်ဂှ် တၠဂုဏ်အ္စာတအ်၊ အ္စာ၊ အ္စာၝောံပိုဲတအ် ဟီုဒၠောံဗ္တောန် ကဵုကၠုၚ်ဥပမာကဵုပိုဲဂှ် စဵုတ္ၚဲဏံ ဒှ်ဒၟံၚ်ကြက်ဂလာန်မွဲ သွက်ပိုဲတအ်ဏောၚ်။ ဇၟာပ်ဇၟာပ်ကောန်ဂကူပိုဲတအ်လေဝ် ကေၚ်မိၚ်ဒၟံၚ် သီုဖအိုတ်ဏောၚ်။ ဆဂး ပ္ဍဲအရာထိၚ်ဒဝ်မၚ်မွဲ ရမျာၚ် (ဝါ) လိက်ပတ်ဂကူဂှ် ဒှ်အဓိက ဥပမာခိုဟ်မွဲ ဒးသုၚ်စောဲရ။ ဂကူပျူဟီုဂှ် မွဲအခိၚ်တေံၜိုန် ရဒှ်ဒၟံၚ် ဂကူဇၞော်ကီုလေဝ် လၟုဟ်တှေ်ပ္ဍဲလောကဏံ သှေ်ဒၟံၚ်ဆယၟုဟေၚ်ရ။ ဟိုတ်နူလိက်ပတ်ကၠေံ ဂကူကၠက်ဂှ် ဒှ်ကြက်အရေဝ်ရ။ အ္စာအဲဟီုဗကန်လဝ် ကဵုကၠုၚ်လဝ်ဥပမာဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဇေတ်ဇေတ်ဏောၚ်ဂှ် အဲကၠိုဟ်ကေတ် ပေၚ်ပေၚ်ရ။
တော်ရံၚ်ဥပမာမွဲပၠန်မ္ဂး ရမျာၚ်မန်ဂြဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်သေံအခိၚ်တေံဂှ် ဟဲဇြအာယျ။ တော်ရံၚ်ကဵုအခိၚ်မ္ဂး ဗၞတ်(၂)ဗွဝ်ကၠံပြၚ်ညိကွေံရ။ ပရူဒဒှ် ဏံဂှ် ဒှ်အရာဒးအောန်စိုတ် ပရေၚ်ကောန်ဂကူပိုဲဏောၚ်၊ လိက်ကၠေံမ္ဂး ဂကူကၠက်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ညးတၞဟ်ဟွံသေၚ်ရ။ ဒှ်ဒၟံၚ်မန်ဍုၚ်သေံပိုဲကီုဏောၚ်ဂှ် ပိုဲဂွံဂဗဆဵုကေတ်ဒၟံၚ် ဂတမတ်ဗွဲ မဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ကီုရ။
သ်အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ထေက်ကဵုဒးဂွိၚ် နွံညိပၠန်ဂှ် မန်ပိုဲညးမစိုပ်ဒၟံၚ် ဍုၚ်သ်အာၚ် (ဝါ) ဍုၚ်ပလိုတ်တေံရ။ ကောန်ၜိုပ်ဇေတ် ဂွံဂြဴဗီုၜိုပ်လေပ်ဂှ် ဇြိုၚ်စိုတ်ကွေံရ။ မုဟိုတ်ရောဟီုမ္ဂး လပှ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီု၊ လပှ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ကီု၊ လပှ်ယေန် သၞာၚ်ကီု၊ ပ္ဍဲဍုၚ်ဇၞော် ဍုၚ်တဴတက်တအ်ဂှ် သ္ကာတ်မြဟ်ဒၟံၚ်တုဲ ကောန်ၚာ်သၟတ်မန် ညးကၠုတ်ပါ်တိတ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲဒေသ တအ်ဂှ် ဟိုတ်နူအသိၚ်လပှ်ဒေသတုဲ အရေဝ်အခြာလိက်ပတ်ဇကု ယဝ် ခါရ ဟွံစွံဂရုဇြိဟ်ဇြိဟ်နက်နက်မ္ဂး မန်ဍုၚ်သေံပိုဲဂှ် ထ်ၜးဒၟံၚ်ကဵုသက်သဳ တုဲတုဲရ။ မွဲတၞောဝ်ကဵုမွဲတၞောဝ်မ္ဂး ရမျာၚ်ၜိုပ်တအ်ဂှ် ဠောအာမာန်ဒၟံၚ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ ကောန်ၜိုပ်ဇေတ် ဂွံလေပ်အရေဝ်ၜိုပ်၊ ဂွံဂြဴဗီုၜိုပ်လေပ်ဂှ် ဇြိၚ်စိုတ်ကွေံရ။ ဆဂး ပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲလေဝ် ကောန်ၜိုပ်ဂြဴဗီုၜိုပ် ဟွံလေပ်ဂှ် နွံဒၟံၚ်ကီုဏောၚ်။ ဗီုပြၚ်တၠုၚ်လအာဍေံလေဝ် တုပ်တုပ်ရ။ ဒေသလဵုပိုဲ စိုပ်စိုပ် ရမျာၚ်ပိုဲဂှ် ပိုဲဒှ်အဓိကဏောၚ်။ အကြာပိုဲ ပိုဲဂိုၚ်ကေတ်ဓဝ် ပတှေ်ဏံ ပ္ဍဲပိုဲမ္ဂး ရမျာၚ်ၜိုပ်ဂှ် အခိၚ်လဵုဂြဴဂြဴ ဂြဴမာန်ဒၟံၚ်လၟိန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ ရမျာၚ်ပိုဲ ဂွံဆက်တန်တဴအာ ဍာ်ဇမၠိၚ်မာန်ဂှ် ပိုဲစွံအဓိက ကတ်လ္ၚတ် အာညိ။
ရိုဟ်ကၞက်ကောန်ဂကူ ပ္ဍဲအနာဂတ်ဂှ် ဒးသ္ပပဓါန်ကဵု ကောန် ၚ္ၚာ်သၟတ်တအ် တ္ၚဲဏံရ။ ကောန်ၚာ်သၟတ်တအ် ဟွံဇိပ်ဂၠိပ်ကဵု ရမျာၚ် ဥတုကညၚ် (ဝါ) လိက်ပတ်ဂကူမန်၊ ဟီုအရေဝ်မန် ဟွံကၠးဖ္ဍးမ္ဂး ပရေၚ် လိက်ပတ်ကောန်ဂကူပိုဲ ထေက်ကဵုဒးဂွိၚ် ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ဏောၚ် ညာတ်ကေတ်ရ။ ရမျာၚ်ဏံ ဆဗၞတ်ဂြဴဒၟံၚ် ဍုၚ်ဟံသာဝတဳ စိုပ်ကအ်သံၚ်၊ ရးတၞၚ်သဳသၟးဂှ် ဟွံမိက်ကဵုဒှ်တုဲ ဌာန်ၜိုပ်နွံ၊ ရမျာၚ်ၜိုပ်ဒးဂြဴ ဟေၚ်ရ မိက်ဂွံကဵုဒှ်ရ။
ဗီုသၟိၚ်တ္ၚဲတေံ ပတိတ်ဒၟံၚ်အစောန်လျးရံၚ်ညး ပ္ဍဲဥတုကညၚ်ဏံ၊ ဗီုနာဍူအနာၚ်တအ် ပြိုၚ်ပ္ကာန်ဒၟံၚ် သၟူမြမောဝ်ညးတအ် ပ္ဍဲဥတု ကညၚ်ဏံဂှ် ကောန်ၚာ်သၟတ်မန်ပိုဲတအ်လေဝ် နကဵုရမျာၚ်ဥတုကညၚ် ''က ခ ဂ ဃ ၚ္ၚ၊ စ ဆ ဇ ဇျှ ည'' ဟွံယှအ်ဇဲမွဲသာ် တက်ကၞက်ပြိုၚ်ပ္ကာန်ဒၟံၚ်ကဵုသၟိၚ်တ္ၚဲ ကေုာံ နာဍူအနာၚ်တအ် ဖိုဟ်ဏီရ။ သီုကြီုဟီုဏာကဵု နာဍူအနာၚ်တအ်ဏီ သၟူမြမောဝ်ပိုဲ ကတ်ဒၟံၚ်တ္ၚဲဏံဂှ် ဒးမောဝ်ပ္ဍး သွက်ကောန်ဂကူပိုဲ အပ္ဍဲအနာဂတ်တေံဏောၚ်။
ကၞေဟ် - စောနာဲ
(ဂကောံသၟတ်မန်လညာတ်တၟိ)